Բավրայի մասին
Գյուղ Աշոցքի տարածաշրջանում, Աշոցքից 14-15կմ հյուսիս-արևմուտք, մարզկենտրոնից գտնվում
է 46կմ հեռավորության վրա:
Նախկինում ունեցել է Թիդոյի խարաբա, Թիթոյ խարաբա, Խարաբա, Տիտոյ խարաբա անվանումները:
Տեղադրված է Գյումրի-Ախալքալաք ավտոմայրուղու վրա:
Գյուղը գտնվում է Աշոցքի բարձրադիր սարահարթում` ծովի մակարդակից 2150մ բարձրության վրա:
Կիման բարեխառն լեռնային է, ձմեռը տևական, ցուրտ, հաստատուն ձնածածկույթով:
Լինում են ուժեղ քամիներ, հաճախակի են մառախուղները և ձնաբքերը:
Ամառը տաք է, համեմատաբար խոնավ:
Տարեկան տեղումների քանակը 600-700մմ: Բնական լանդշաֆտները սևահողային լեռնատափաստանները:
1958 թ-ին երկրաշարժի հետևանքով Բավրան ավերվել է և նորից կառուցվել է նախկին գյուղից
մի փոքր հեռու: Գյուղից հարավ-արևմուտք կան մի այլ բնակավայրի և բերդի ավերակներ, որտեղ
կան հին արաբական տապանագրերով գերեզմաններ:
Գյուղի բնակչության նախնիների մի մասը 1860թ տեղափոխվել են Արդահանի շրջանից:
1897 թ-ին գյուղն ունեցել է 262, 1926 թ-ին` 205, 1939 թ-ին` 286, 1970 թ-ին` 560, 1979 թ-ին`
562 հայ բնակիչ: Ըստ ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների համայնքը
2013թ-ի հունվարի 1-ի դրությամբ ունեցել է 596 մարդ:
Սեռային կազմում տղամարդիկ կազմում են 49%, կանայք` 51%:
Տարիքային խմբերը բաշխված են հետևյալ կերպ
. մինչաշխատունակներ` 29%, աշխատունակներ` 51%, հետաշխատունակներ` 20%:
Ունի 111 տնտեսություն: Ունի դպրոց, գրադարան, բուժկետ, կապի հանգույց:
Գյուղատնտեսության մասնագիտացման ուղղությունը անասնապահությունն է:
Գյուղատնտեսական հողահանդակներում մեծ բաժին ունեն վարելահողերը (655հա),
խոտհարքերը (217հա): Պետական հողերը գլխավորապես օգտագործվում են
որպես վարելահողեր, խոտհարքեր, արոտավայրեր` կազմելով համապատասխանաբար
66, 73, 382 հեկտար: Զբաղվում են խոշոր եղջերավոր անասնապահությամբ:
Զբաղվում են հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաների մշակությամբ:
Համայնքի հիմնախնդիրների մեջ կարևորվում են դպրոցական
գույքի նորացումը, խմելու ջրագծերի վերանորոգումը, գյուղամիջյան ճանապարհների վերանորոգումը,
գյուղատնտեսական մթերքի իրացումը, գազաֆիկացումը:
ԲԱՎՐԱՅԻ ԵԿԵՂԵՑՈՒ ՄԱՍԻՆ
Շիրակի մարզի Աշոցքի տարածաշրջանի Բավրա գյուղում եկեղեցու կառուցման աշխատանքները սկսվել են դեռեւս 2006
թվականից եւ ավարտվել 2012-ին, բացումը տեղի էր ունեցել դեկտեմբերին: Եկեղեցու կառուցումից հետո գյուղն իր ուժերով
արդեն երգչախումբ ունի եւ երիտասարդությունը գալիս է պատարագների:
Եկեղեցու կառուցումը Բավրայում հանգեցրել է նաեւ աղանդավորների թվի նվազեցմանը, քանի որ Եհովայի
վկաներ էին հայտնվել գյուղում:
Սակայն եկեղեցու զանգակատունը մինչ օրս չուներ զանգ եւ այսօր հայ-վրացական սահմանագծին գտնվող
Բավրա գյուղում տեղի ունեցավ Բավրայի «Սուրբ Նշան Կաթողիկե» եկեղեցու զանգի օծման արարողությունը
եւ տեղադրման աշխատանքները: 140 կգ զանգված ունեցող զանգի օծման արարողությունն իրականացրեց
Հայաստանի, Ռուսաստանի, Վրաստանի եւ Արեւելյան Եվրոպայի հայ Կաթողիկեների թեմի առաջնորդ
Հայր Ռաֆայել արքեպիսկոպոս Մինասյանը: Արարողությանը մասնակցեցին Բավրա գյուղի բնակիչները:
Նշենք, որ Կաթողիկե առաջնորդարանը բավարար գումար չի ունեցել եկեղեցու զանգակատան զանգը պատրաստել
տալու համար:
Տեր Նարեկ քահանա Թադեւոսյանի հավաստմամբ, եկեղեցու զանգակատան համար պատրաստված
զանգը Խաչիկ քավորի նվերն է Բավրայի հայ համայնքին: «Զանգի պատրաստումը գործարանում մոտ
երեք ամիս ու կես է տեւել, իմ ֆինանսական միջոցներով»,-ասաց Վարուժ Հակոբյանը, ով Բավրայի
բնակիչ է, սակայն ապրելով Մոսկվայում՝ զբաղվում է շինարարությամբ. «Անցած տարի՝ հունվարի 6-ին,
մեր մոտ առաջին անգամ Խաչի ջրի օրն էր կատարվում, տղաս այստեղ եղավ խաչքավոր, զանգ չկար,
որոշեցի իմ կողմից եկեղեցու համար զանգ պատրաստել տալ»:
Նշենք, որ Բավրայի եկեղեցին կառուցվել է Հայ կաթողիկե եկեղեցու նախաձեռնությամբ՝
տարբեր բարեսիրական կազմակերպությունների միջոցով, որը տեւել է մոտ 5 տարի: «Խաչիկ քավորը
զանգը Մոսկվայում է պատվիրել, որ այն պատրաստեն եւ մեքենայով հասցրել է Բավրա:
Զանգի 80 տոկոսը պղինձ է, 20 տոկոսն այլ խտանյութից է կազմված, մոտ 6000 դոլարին համարժեք
ռուսական ռուբլի արժողությամբ՝ ներառյալ բերել- հասցնելը եւ մաքսազերծումը: Եկեղեցու կառուցումը
տեղի է ունեցել ընդհատումներով, քանի որ ֆինանսական միջոցներ չէինք կարողանում հայթայթել:
Արդեն 6-7 ամիս է, ինչ եկեղեցին գործում է: Կառուցման համար մոտ 200.000 եվրո գումար է ծախսվել:
Բավրայի նախկին գյուղապետը շինանյութով է օգնել եկեղեցու կառուցմանը: Փորձում ենք նաեւ մեր մյուս
համայնքներում եկեղեցիներ կառուցել: Երեք գյուղերը՝ Սեպասարը, Բավրան եւ Սիզավետն ունեն եկեղեցիներ:
Ունենք եւս 4 գյուղեր, որտեղ պետք է կառուցենք եկեղեցիներ՝ Ղազանչին, Արփենին, Հովտունը եւ Սարագյուղը»
,-մեզ հետ զրույցում ասաց Տեր Նարեկ քահանա Թադեւոսյանը, ով Աշոցքի տարածաշրջանի Հայ կաթողիկե
գյուղերի ժողովրդապետ, հոգեւոր հովիվն է:
Ժողովրդապետը նաեւ նշեց, որ եկեղեցու կառուցման համար ֆինանսական միջոցներ հատկացրել են գերմանական
«Ռենովաբիս», «Կիրխինոտ», ֆրանսիական «Էուդողյան» եւ այլ կազմակերպություններ: Նաեւ անհատ բարերար
է եղել՝ Հակոբ Գաբրաշ անունով ֆրանսիահայ, ով եւս օժանդակել է եկեղեցու շինարարությանը՝ խորանի կառուցման
եւ եկեղեցու կահավորման հարցում: Բնակիչներն էլ նշեցին, որ եկեղեցու փոխարեն մատուռ էր կառուցվելու, սակայն
լավ է, որ եկեղեցի կառուցվեց, եւ ինչպես ասում են իրենք՝ այն գյուղի անձնագիրն է եւ նպաստեց, որ ժողովուրդն ավելի շատ կապվի գյուղին:
«Այստեղ ուզում էին կառուցել բազիլիկ եկեղեցի, ես համաձայն չէի դրա հետ: Բակում բերեցի, խաչքար կանգնեցրի՝
նվիրված 1941-45 թվականների Մեծ Հայրենական պատերազմին Բավրայից զոհվածների հիշատակին: Եկեղեցին կառուցվել
է Արթիկի տուֆ քարից, ջրահեռացման համակարգի կառուցման կարիք չկար, քանի որ հիմքից 1 մետր 10 սմ բարձր են
պատերը, բացի այդ, եկեղեցու տակ խիճ է եւ ջուր չի գոյանում, տակը չոր է, հիմքը բետոնած է»,-ասաց եկեղեցու
ճարտարապետն Լեւ Սումբուլյանը:
Ի դեպ, Բավրայի բնակիչներից Վալերիկ Սումբուլյանը բողոքեց, որ Բավրայում գտնվող իրենց հին եկեղեցին այցելել չեն կարող,
քանի որ իրենցից անցագիր են պահանջում: Բավրայի բնակիչների եւ հայ-վրացական սահմանների ճշտգրտման խնդիրներին
առավել մանրամասն կանդրադառնանք «Ասպարեզ» օրաթերթի վաղվա համարում: